Uçaklara Neden Soldan Binilir?

Uçağa binerken neden her zaman soldan binildiğini düşünen kaç kişiyiz? Siz de o dikkati yüksek meraklılardan olacaksınız ki buradasınız. Evet, uçağa her zaman ve kesinlikle soldan binilir. Peki, nedir bu işin aslı?

Henüz çok kısa bir geçmişe sahip havacılık sektörü daha emekleme dönemlerindeyken nispeten daha gelişmiş durumdaki denizcilik sektöründen esinlenmiştir. Kokpit, seyrüsefer, kaptan gibi havacılık terimlerinin geçmişine bakarsanız hepsinin kökeni denizciliğe dayanmaktadır. Hal böyle olunca sizin de aradığınız sorunun cevabını yine denizcilik verecektir. O halde açıklayalım…

Gemilerin sol tarafına ‘port’ yani ‘iskele’, sağ tarafına ise ‘starboard’ yani ‘sancak’ denir. Bu isimler size tanıdık geldi mi? Uçakların da sol tarafına port, sağ tarafına starboard adı verilmiştir. İşte, bir başka öykünme daha. Neyse konumuza dönelim… Bu ayrımın temeli eskiden teknelerin dümen küreğinin teknelerin sağında olmasından kaynaklanır. Dümen küreğinin görevi ise uçak kuyruğundaki rudder ile hemen hemen aynı. Doğal olarak tekneler iskeleye yaklaşırken dümen küreğinin iskele ve tekne arasında sıkışmaması için, sol taraftan yanaşırdı. Yani, teknedeki yolcular inip binerken teknenin sol tarafını kullanmış oluyordu. Havacılıkta bunu kendinde uyguladı ve bir disiplin haline getirerek bu uygulamayı sürdürdü. Böyle başlayan bir süreçten sonra havalimanları körük inşaları, yolcuların alınma şekli ve yükleme-boşaltma süreçleri ile ilgili bütün yönerge ve düzenlemeler buna göre hazırlandı. Bu sayede, bugün bile yolcular uçaklara sol taraftaki kapıları kullanarak inip binerler.

Bu arada yolcular uçağın solunu kullanırken; kargo yüklemesi, akaryakıt ikmali, ikram yüklemesi gibi hizmetler, uçağın sağ tarafındaki kapılardan gerçekleşir. Ayrıca özel yardıma ihtiyaç duyan, tekerlekli sandalye ya da sedye ile uçağa alınacak yolcular için, ambulift denen özel araçlarla sağ taraftaki kapılardan uçağa geçiş sağlanır.

İşin özü, sadece işin başında dümen küreğinin sağ tarafa yerleştirilmiş olması adeta bir alışkanlık yapmış gibi bugünün modern zamanlarının yolcu uçaklarına kadar aynı durum kullanılmaya devam etmiş.