Karlı Havalarda Uçaklar Uçamaz mı?
Kış aylarında uçmaktan pek çoğumuz çekinir. Ya karlı havalarda uçmaktan ürkeriz ya da uçuşumuzun iptal olabileceği ihtimalinden endişeleniriz. Fakat korkmayın, dışarıda kış havası olması ya da kar yağışı olması, her zaman uçakların uçamayacağı anlamına gelmez. Kar, buz ve kötü hava bir uçuşu tek başına engellemez. Zaten öyle olsaydı Alaska’ya ya da Kanada’ya çoğu zaman uçamazdık değil mi? Bu yüzden merak etmeyin, her şey kontrol altında… Pilotlar halihazırda en zorlu koşullarda uçuş eğitimi almaktadır, ayrıca uçaklarda bu koşullara göre donanımlı ve güvenlidir. Peki, ne zaman ya da ne şekilde olursa karlı havalar uçuşa bir engel teşkil eder?
Durumu detaylarıyla şöyle açıklayalım…
Ticari uçaklar için seyir irtifaları genellikle 10 km iken, özel jetler için ise 12 km civarındadır. Bu yükseklikte, sıcaklıklar -60 dereceye kadar düşebilir. Fakat bu soğuk da sizi korkutmasın, uçaklar bu sıcaklıkta uçacak şekilde tasarlanmıştır. Bu derece soğuklar tek başına uçuşu engellemez. Fakat…
Şunu belirtelim; soğuk hava, yerdeki uçuş operasyon faaliyetlerini etkileyebilir. Çünkü bir uçuş operasyonunda buzlu veya ıslak zemin bir uçağın güvenli şekilde iniş/kalkış kabiliyetini kısıtlar. Çünkü uçaklar buzlu veya ıslak bir zeminde durmakta zorlanır, uçakların durma mesafesi uzar, kısacası frenleme problemi yaşar. Pist durumunun ıslak, buzlu ya da kaygan olmasına ilişkin bilgi aslında pistin sürtünme katsayısı ya da frenleme durumunu ifade etmektedir. Bu da pist üzerindeki birikintiden kaynaklı olarak oluşmaktadır. Hava koşullarının kötü gittiği zamanlarda frenleme katsayıları hakkındaki bu bilgiler hava meydanlarınca güncel olarak yayınlanmaktadır. Hava meydanına inecek uçakların emniyetli inişi için bu bilgi gereklidir. Eğer ki pist üzerindeki birikinti frenleme katsaysını düşürürse, bu durumda uçuş emniyetli kalkış/iniş yapamaz, bu da pist temizlenene kadar uçağa rötar verilmesini ya da olumsuz hava koşullarının devam edeceği öngörüsü var ise uçuşun iptal edilmesini gerekli kılar. Zaten bunun da ötesinde, eğer ki yoğun bir kar hadisesi varsa, bir uçak kalkış yapsa bile uçuş sırasında görüş mesafesini azaltabilir.
Karlı havalarda bir diğer büyük sorun ise ekipman buzlanması. Bu ne demek? Şöyle ki, çok soğuk havalarda uçağın bileşenlerinde buz birikir. Uçağın gövdesi ya da kanatlarında ağırlık oluşturabilecek kar kütleleri gibi düşünebilirsiniz. Bu da, bir uçak için her türlü soruna neden olabilecek aerodinamiği ciddi şekilde etkileyebilir. Ancak, ekipman buzlanması problemi buz çözme işlemi dediğimiz de-icing/anti-icing işlemleri ile çözülmektedir. Buz çözme operasyonları sayesinde uçuş sırasında oluşabilecek buz oluşumunun üstesinden gelinmektedir. Konu hakkında de-icing/anti-icing nedir yazımızı okuyabilirsiniz…
Sonuç olarak, uçaklar karda uçabilir. Sadece yoğun kar yağışlarında bazı zorluklara neden olur. Pist temizliğinin yapılması, doğru bilgilendirme, buz çözme operasyonlarının emniyetli ve zamanında yapılması, iyi eğitimli kokpit ekibi ve deneyimli bir yer operasyon ekibi ile karlı havalar uçuş mümkündür!
