Pist Işıkları
Uçakla gece yolculuğu yapıyorsunuz ve meydana doğru alçalmaya başladınız. Camdan dışarı baktığınızda kristal gibi parlayan havalimanı ışıklarının mükemmel dizilimine şahit olursunuz. İşte bu harika görünüm aslında tamamen emniyet için yapılmıştır.
Havalimanı ışıkları gece ya da kötü hava koşullarında uçakların emniyetle alçalmasını sağlamak amacıyla yapılmaktadırlar. Havalimanlarının emniyetle hizmet verebilmesi için kurallarla belirlenmiş ışıklandırma sistemlerine sahip olması gerekir. Konu emniyet olunca havalimanları için oldukça yüksek maliyet gerektiren ışık sistemleri sürekli kontrol edilmekte ve olası arızalar hemen giderilmektedir. Aksi takdirde bir anlık bir ihmalle ışıkların arızalanması durumu uçağın kapalı ya da yanlış piste inmesine neden olabilir, böylece kaza kırıma davetiye çıkartabilir. Bu yüzden bu harika görünen ışıklandırma sistemlerinin düzenli kontrolü esastır. Uluslararası kurallar gereği de havalimanlarının trafiğe açık olduğu sürece pist ışıklarını günbatımı ve gündoğumu arasında açık tutulması gerekmektedir.
Tüm havalimanları aynı ışık konfigürasyonuna sahip değildir. Bazı havalimanları bulunduğu yer itibari ile sürekli sisli yani düşük görüş operasyonunun ağırlıklı olarak yaşandığı bir yerde olabilirken bazı havalimanları güneşlenmenin uzun sürdüğü daha çok açık hava koşullarının hâkim olduğu bir yerde konumlanmış olabilir. Bu yüzden aydınlatma sistemlerinde farklılıklar görülebilir.
Peki, pist ışıkları nasıl sınıflandırılır ve ne anlama gelirler?
Pist Kenar Işıkları / Runway Edge Lights
Pistin sağ ve sol kenarlarına konuşlandırılmıştır. Uçağın teker koyduğu yerde beyaz renkte iken, pistin sonuna yaklaşıldığına sarı renkte olmaktadırlar. Amaç farkındalığı yaratmak, pilot için pistin sonuna yaklaştığına dair ikazda bulunmaktır.
Pist Eşiği Işıkları / Runway Threshold Lights
Pistin başı bir dizi eşik ışığıyla işaretlenmiştir. Yeşil renktedir. Aletsiz ve hassas yaklaşması olmayan pistlerde, yani iniş kolaylıklarının yetersiz olduğu pistlerde en az 6 adet eşik ışığı bulunmaktadır. Hassas yaklaşma kolaylığı olan pistlerde ise 3 metreyi aşmayan aralıklarla yerleştirilmektedirler.
Pist Sonu Işıkları / Runway End Lights
Pistin bittiği noktada bir dizi ışıkla işaretlenmiştir. Pist sonu ışıklar kırmızı renktedir. Yine pist eşiği ışıkları gibi, aletsiz ve hassas yaklaşması olmayan pistlerde en az 6 adet pist sonu ışığı bulunmaktadır
Pist Sonu Tanımlayıcı Işıkları / Runway End Identifier Lights (REILs):
ICAO, bu ışıkları Pist Eşik Tanımlama Işıkları olarak isimlendirir. Bu ışıklar pist eşiğinin sağ ve solunda iki adet çok parlak flaş ışığıdır. Pist kenar ışıkları hizasından 10 metre açıkta konuşlandırılmışlardır. Pistin başlangıcını vurgulamak amaçlı, Pist Eşiği Işıklarına destek olarak bu ışıklar kurulmuştur.
Pist Merkez Çizgisi Işıkları / Runway Centerline Lights:
Pilotların kalkış ve iniş safhasında yönlerini kontrollü sürdürebilmeleri için beyaz merkez çizgisi ışığı yerleştirilmiştir. Pist eşiğinden pistin sonuna kadar kırmızı ve beyaz renkli ışık sistemidir. Pist eşiğinden pist sonuna 900 metre mesafeye kadar olan ışıklar beyaz, sonrasında 60 metrelik kısımdaki ışıklar birer atlamalı olarak kırmızı/beyaz, pist sonuna 300 metre mesafedeki ışıklar ise kırmızı renktedir.
Taksi Yolu Çıkış Işıkları / Taxiway Lead-off Lights:
Pilotların inişten sonra taksi yolunu bulmasına yardımcı olmak amacıyla, alternatif yeşil/sarı renkli çıkış ışıklarıdır. Taksi Yolu Çıkış Işıkları pist merkez hattından itibaren uçakların park manevrasının başlayacağı ana kadar uçaklara daimi yönlendirme sağlamaya yardımcı olurlar.
Tekerlek Temas Bölgesi Işıkları / Touchdown Zone Lights :
Touchdown Zone ışıkları, tekerlek koyma alanını işaretlemek amacıyla, merkez çizgisinin her bir tarafında, pist eşiğinden 900 metre mesafeye kadar, pist eksenin her iki tarafına konuşlandırılmış beyaz renkli ışık sistemidir.
Yaklaşma Işıkları / Approach Lights:
Pist yanındaki direklerin üzerindeki beyaz ışıklardır. Uçuşun seyir kısmı esnasında görülebilir. Pistten 900 metre önce başlarlar. 30 metre aralıklarla yerleştirilirler. Özellikle sisin hâkim olduğu düşük görüş şartlarında bu ışıklar üstünde çakan flaş ışıkları vardır. Beyaz ışıklara sıralı yanıp sönen ışıklar en az Pist Sonu Tanımlayıcı Işıkları (REIL) kadar parlaktır.
Uçak iniş yapıp pisti terk ettikten hemen sonra park yerine gitme yolunda taksi yolları ve aprondaki ışıkları takip etmektedir. Taksi yollarında kenardaki lambalar daha düşük şiddetle yanmaktadır. 60 metre aralıklarla konuşlandırılan taksi ışıklarının rengi mavidir. Detaylar için taksi ışıkları başlığına bakabilirsiniz.
