Rüzgâr Tulumu Nedir ve Nasıl Çalışır? – Windsock

Rüzgâr tulumu, rüzgâr yönünü ve nispi rüzgâr hızını belirlemek için tasarlanmış bir rüzgâr ölçerdir. Kırmızı beyaz renkleri ve konik şekilli görünümü ile dev bir çorabı andırır 🙂

Havaalanlarında rüzgâr tulumu kullanılır. Havacılığın dili İngilizce olduğundan, bu meteorolojik alet İngilizce’si olan “Windsock” olarak bilinir. Ayrıca çoğu havaalanı yer haritasında rüzgâr tulumları küçük sembolle gösterilir.

Kurulumu kolay ve bakımı ucuzdur. En küçük havaalanlarında bile en az bir adet görünür rüzgâr tulumu olması yönetmelikler gereğince zorunludur.

Rüzgâr tulumları genellikle pistin yanına yerleştirilirler, böylece pilotlar kalkış için piste dizildikten sonra rüzgâr tulumlarını açıkça görebilirler. Gece koşullarında ise, görünür kılınabilmesi için dahilî veya haricî lambalar aracılığı ile aydınlatılırlar. Rüzgârın çevresel faktörlerden etkilenmemesi için açık bir alanda bulunması ve 6 metre uzunluğunda yüksek bir direğe asılması gerekmektedir.

Genel amacı, pilotlara rüzgârın hangi yönden geldiği ve rüzgârın yaklaşık hızına ilişkin hızlı ve kolay bir referans vermektir. Pilot kalkış için hızlanmadan önce rüzgâr tulumuna hızlıca bir göz atarsa, pistte gerekli dümen kontrollerini sağlayabilir.

Şimdi gelelim bu dev çorapların nasıl yön ve şiddet bilgisi verdiğine…

Pilotlar, bir rüzgâr tulumunun şeklini ve yönünü gözlemleyerek pist boyunca rüzgâra ilişkin yön ve hızı belirleyebilir. Nasıl mı? Şöyle ki; rüzgâr tulumunun, her iki ucunda bir açıklık bulunur. Rüzgârı karşılayan geniş bir ağzı ve rüzgârı serbest bırakan dar bir çıkışı vardır. Rüzgârlar hafif estiğinde, tulum da hafif olacak ve gevşeyerek aşağı doğru salınacaktır. Ancak kuvvetli bir rüzgâr estiğinde ise tulum gerilecek ve yukarı salınım yapacaktır.

Rüzgâr yönü, rüzgâr tulumunun işaret ettiği yönün tersidir. Farz edelim ki, batı yönden 270 derece ve 10 knot hızla esen bir rüzgâr var. Rüzgâr tulumu estiği yönden dolayı doğuya yönelecektir.

Peki, kırmızı ve beyaz halkalar ne anlama geliyor?

O renkler rüzgâr hızını ölçmek için konulmuştur. Her renkli halka 3 knot rüzgâr şiddetini ifade eder.

Buradaki resme baktığımızda, ilk şekilde gördüğünüz gibi ilk kırmızı halkamız tamamen havada ve son dördü hafifçe aşağı doğru eğilmiş vaziyettedir. Bu civarda yaklaşık 3 knot’lık bir rüzgâr olduğunu ifade eder. İkinci resimde ise, 2 halka (kırmızı+beyaz) havada duruyor, bunu 3 knot rüzgârla çarptığımızda, 6 knot şiddetinde bir rüzgâr hızını bize gösteriyor.

Bazen bu dev çorap tamamen havada salınarak uçar ve etrafta çırpınır. Buna örnek olarak son şekil gösterilebilir. Böyle zamanlarda bir miktar rüzgârın dinmesi için uçaklara bekleme tavsiye edilebilir.  Ancak şunu belirtmekte fayda var; rüzgâr tulumları hızlı bir referans ve yaklaşık bir değer sağlar. Yani, bir pilot rüzgâr limitleri içinde olduğu sürece operasyonuna devam edebilir. Kısacası, rüzgâr tulumu sadece pratik bir tavsiye işlevi görür, uygun bir rüzgâr bilgisi ATIS’ten alınır veya kule kontrolüne danışılır. Buradan sağlanan bilgiler ışığında pilot operasyonel kararını alır.

Kaynak:

• brighthub.com
• wxguys.ssec.wisc.edu
• Captain Joe – How does a windstock work?