Pilotlarda Yaş Sınırı Var mıdır?

Tarih 2014. Bir Pazar günü akşam saatlerinde küçük bir eğitim uçağı Şikago’nun 60 mil güneybatısında bir mısır tarlasına düştü. Uçağın pilotu 80 yaşındaydı, doğal olarak kaza raporları gelmeden pek çok kişi kaza sebebini pilotun yaşına bağlamıştı bile.

Ancak Ulusal Ulaşım Güvenliği Kurulu, bu kazanın olası nedenlerini şu şekilde belirledi. Pilotun uçağın alçak irtifasını fark edememesi ve gece koşullarında havalimanına yaklaşırken uçağın inişini durdurmaması sonucu uçak yere çakıldı. Kazaya neden olan, pilotun katarakt nedeniyle gece görüşünün bozulması ve pilotun difenhidramin kullanması gösterildi. (Difenhidramin: esas olarak alerjileri tedavi etmek için kullanılan bir antihistaminik ilaç. Ayrıca uykusuzluk, soğuk algınlığı semptomları, parkinsonizmde titreme ve bulantı için de kullanılabilir.)

Peki, konumuza dönersek, bir pilot sizce kaç yaşında emekli olmalıdır? Amerika Havacılık İdaresi bu konuda hangi yaşı uygun görmüştür? Ya da havayollarının bu konuya bakış açısı nedir, yaş almış pilotları tercih ederler mi? Şimdi hepsine bir bakalım…

Amerikada FAA’nın yayınladığı Aktif Sivil Havacı İstatistiklerine göre, 2016 yılında Amerika Birleşik Devletleri’nde 70 yaşın üzerinde aktif pilot sertifikasına sahip yaklaşık 41.600 pilot vardır. Hal böyle olunca havacılığın merkezi Amerika’da bir çalışma başlatılmış, bu çalışmada yaşanan kazaların pilotların yaşı ile bağımlı bir ilişkisi olup olmadığı ölçülmeye çalışılmıştır. Alpo Vuorio tarafından yürütülen bu çalışma 2003 ile 2012 arasında meydana gelen, yaşları 70 ile 92 arasında olan genel havacılık pilotlarının dahil olduğu 114 ölümcül kazayı ele almıştır. Bu yaş grubundaki ölümcül kazaların %17’sinde, toksikoloji raporları pilotun antihistaminik aldığını ortaya çıkarmıştır. Antihistaminiklerin ortaya çıkardığı en sıkıcı yan etki “uyku hâli” vermeleridir.  Vuorio raporunda “Yaşlı pilot popülasyonunda antihistaminiklerin yatıştırıcı etkileri nedeniyle uyku ilacı olarak kullanılması muhtemeldir” diye belirtilmiştir. Maalesef, bu antihistaminikler performansı düşürmektedir.

Bu çalışmaya göre en sık kullanılan ikinci ilaç olan antidepresanlardır ve ölümcül kaza vakalarının %7’sinde bulunmuştur. Vuorio çalışmasındaki yaşlı pilotların %12’si kaza anında üç veya daha fazla antidepresan kullanmıştır.

Vuorio’nun ekibi, çalışma sonunda tıbbi değerlendirmelerin ne sıklıkta yapılması gerektiği konusunda yorum yapmamıştır, fakat daha yaşlı pilotların uçuş emniyet profillerinin, periyodik tıbbi muayeneler gerçekleştiren bir pratisyen hekiminin dahil edilmesiyle iyileştirilebileceğini öne sürmüştür. Bu pratisyen hekimden sağlık durumu ve ilaçlarla ilgili olarak güncel tıbbi tedavi bildiriminin istenmesi tavsiye edilmiştir. Buradaki kaza verilerinin istatistiksel çalışmasına göre anlayacağınız, kazalar yaştan bağımsız olma eğilimindedir. Yaş, önemli bir şekilde katkıda bulunan bir faktör değildir. Yaşla birlikte gelen özel bir rahatsızlık veya sağlık yoksunluğu pilotu kaza/kırım deneyimlemesine eğilimli kılmaktadır. Bu rahatsızlık veya sağlık yoksunluğu durumu genç yaşta da görülmesi muhtemeldir.

Bu yüzden Federal Havacılık İdaresi düzenlemeleri özel pilotlara üst yaş sınırı koymamaktadır. 40 yaşından itibaren, genç pilotlar gibi her beş yılda bir yerine iki yılda bir tıbbi muayeneleri geçmek zorundadırlar. Ancak zorunlu emeklilik yaşı yoktur. Uluslararası Sivil Havacılık Otoritesi (ICAO) ise pilotların maksimum yaşını 65 olarak belirlemiştir. Fakat yerel sivil havacılık makamları, kendi ülkelerindeki havacılık şartları ve pilot ihtiyacına göre inisiyatif alarak bazı değişiklikler yapmaktadır. Kısacası havayolu şirketleri belirlenen limitler dâhilinde pilotları için farklı emeklilik yaşı kuralı koyabilirler. Örneğin, Çin’de pilotlar için üst limit 60 iken, Türkiye’de pilotların 65 yaşına kadar uçmasına izin verilmektedir.

İşin özü, her yaştan pilot, yeterliliklerini sürdürdüklerini kanıtlamak için FAA gerekliliklerini karşılamalıdır. Her iki yılda bir, tüm pilotlar, uçuş manevraları ve uçuş kuralları bilgisi dâhil olmak üzere bir uçuş eğitmeni tarafından yapılan bir uçuş incelemesinden geçmelidir. Bu iki yılda bir yapılan inceleme bir test olduğu kadar bir uyarı işlevi de görmektedir.

Yaş almış pilotlar, sadece tıbbi muayeneleri sırasında değil, muayeneler arasındaki iki yıl içinde fiziksel olarak formda olduklarından emin olmalıdırlar. Kendilerini iyi hissetmiyorlarsa uçmamalıdırlar.

Kaynak:

• airspacemag.com
• chicagotribune.com
• abcnews.go.com
• wgntv.com
• kathrynsreport.com
• en.wikipedia.org