Mayday Mayday Mayday, Nedir bu Mayday?

Hindistan’ın Lucknow havaalanı yakınında Vistara Havayolları pilotu düşük yakıt nedeniyle ‘Mayday’ imdat çağrısı verdi. Vistara uçuşu Pazartesi günü Mumbai’den Delhi’ye gidiyordu. Delhi’deki kötü hava koşulları nedeniyle Lucknow Havaalanı üzerinde görüş aniden düştü ve güvenli iniş mümkün değildi. Mürettebat daha sonra, nispeten daha iyi hava koşullarda iniş yapmak için Kanpur ve Prayagraj meydanlarını alternatif havaalanları olarak değerlendirdi ve yönünü buraya doğru değiştirdi.

O sırada Lucknow Hava Trafik Kontrolü mürettebata Lucknow’daki havanın düzeldiğini bildirdi ve ardından kaptan tekrar şehre dönmeye karar verdi.

Kaptan, uçağın yakıtı çok azaldığından durumlarının ciddiyetini belirtmek için bir ‘Mayday’ çağrısı yaptı. Çünkü raporlara göre, Lucknow havaalanına indiğinde sadece 300 kg yakıt kalmıştı, yani sizin anlayacağınız havada yalnızca 10 dakika daha idare edebilecek bir yakıt…

İşte burada ‘Mayday’ çağrısı acil durum prosedürleri sırasında kullanılan bir tehlike sinyalidir. Özellikle havacılar ve denizciler tarafından hayati tehlike oluşturan acil durumları gösterir. Günümüzde itfaiyeciler ve polis güçleri de bu çağrıyı kullanmaktadır.

Mayday çağrısı nasıl kullanılır?

Sadece ve sadece acil durumlarda kullanılır ve çağrı arka arkaya üç kez yapılır – ‘Mayday Mayday Mayday’. Bu çağrı komutu, benzer sesli cümlelerden ve gürültülü ortamlardan ayırmak için yapılır. Sahte bir Mayday çağrısı yapmak birçok ülkede cezai bir suçtur.

ABD’de Federal Havacılık İdaresi tarafından teşvik edilen öngörülen format sırasıyla şu şekildedir:

Mayday Mayday Mayday; adresli istasyon; uçak çağrı işareti ve tipi; acil durum nedeni; hava koşulları; pilotun isteği; mevcut konum ve yön; rakım; kalan yakıt; uçaktaki insan sayısı; diğer bilgiler.

Belki bundan 2 ay önce Pakistan uçak kazasını hatırlarsınız. Mayıs 2020’de Pakistan Uluslararası havayollarına ait PK8303 kodlu uçuşun pilotu aniden teknik problemler olduğunu bildirdi ve korkuyla “Mayday” alarmı verdi. Business Insider’a göre pilotun son sözleri “İki motoru kaybettik, mayday, mayday, mayday…” idi. Maalesef kazada 97 kişi hayatını kaybetti.

‘Mayday’ çağrısı nasıl ve ne zaman başladı?

Mayday imdat çağrısı, 1921’de Londra’da Croydon Havaalanında çalışan kıdemli radyo subayı Frederick Stanley Mockford tarafından bulundu. Bu çağrı komutunun bir tehlike ve acil durumu belirtmesi gerekiyordu, ayrıca pilotlar ve yer personeli tarafından iyi anlaşılabilecek bir ifade olması da önemliydi.

‘Mayday’ norm haline gelmeden önce, SOS ve Mors kodu aynı amaç için kullanılıyordu. O günlerde İngiltere ile Fransa arasında çok fazla hava trafiği vardı. İngiliz hava sahası üzerinde her iki tarafın da anlayacağı iyi bir tehlike sinyali bulmak gerekiyordu. Ama kesinlikle herkesin anladığı bir tehlike sinyali zaten vardı.Evet S.O.S. vardı. Ama bununla ilgili bazı sorunlar da vardı. Çünkü cızırtılı telsiz ve telefonlarda “S” harfini ayırt etmek fazlasıyla zordu. Bunun üzerine ‘Mayday’ kelimesi, ‘bana yardım et’ anlamına gelen Fransızca ‘m’aider’ kelimesinden bulundu. Fransızcada orijinali “Venez M’aider”, yani Türkçe’si “Gel Bana Yardım Et” idi. Burada “Venez” atılmış ve M’aider kısmı da herkesin ağzına uyabilecek şekilde değiştirilerek kullanılmış. Sonuç, “MAYDAY!”

Ve bu yenilik de gazetelere o yıllarda çıkmıştır…

Telefonla “S” harfini ayırt etmenin zorluğu nedeniyle, Fransızcada “Bana yardım et” anlamına gelen “M’aidez” kelimesinin fonetik karşılığı “May-day” ,uluslararası tehlike sinyali “S.O.S.” yerini almıştır.

– “Yeni Hava Tehlike Sinyali,” The Times [Londra], 2 Şubat 1923

Kaynak:

• businesstoday.in
• merriam-webster.com
• hindustantimes.com