Uçaklar kuş sürüsüne çarparsa ne olur? 

Keşke kuşlara haber vermenin bir yolu olsaydı da bu durum hiç yaşanmasaydı değil mi? Maalesef bu mümkün değil. Ama korkmayın, uçaklar kuş sürüsüne çarptığında tek zarar gören zavallı kuşlar olur. Uçaklar bu tür tehlikelere karşı oldukça donanımlı ve hazırlıklıdır. Yani, sadece kuşların hayatı için endişelenip üzülebilirsiniz. O halde gelin şimdi kuş sürüsüne çarpan bir uçakta neler olur ona bakalım…

Kuş çarpmalarının neredeyse sadece % 5’i uçağa zarar verir. Ancak yine de eğer ki bir uçak kuş sürüsüne çarptıysa emniyet amaçlı önlem olarak, uçaklar en yakın havaalanına geri döner. Yolcular da başka bir uçuşa alınarak seyahatleri sağlanır. Hele bir de burada ekibin mesaisi dolduysa, yeni bir ekip uçak için hazır hale getirilir. E tabii bunların tümü, havayolu operasyonları üzerinde ciddi bir etki bırakır. Operasyon sırasında ki dolaylı maliyetlerden hiç bahsetmiyoruz bile. Araştırmalara göre, kuş çarpması sebepli vakaların ABD havayollarına tahmini 1,2 milyar dolara mal olduğu söyleniyor. Bir de bu maliyetlerin sadece bir kısmı gerçek hasardan kaynaklanıyor, gerisi uçuş gecikmeleri ve iptaller sebebiyle ortaya çıkan maliyetler. Örneğin bir başka araştırmaya göre ise, 2016’da sadece İngiltere’de onaylanmış 1835 kuş çarpması vakası gerçekleşmiş. Bu da her 10 000 uçuşta yaklaşık 8 demek. Bu ciddi bir rakam. Kuşlar tarafından hasarlanan uçaklar, zorlukla görülen bir darbe hasarı olsa bile dikkatle incelenmelidir, çünkü doğru bir tespit olmazsa durum bir sonraki uçuşlar için tehlike yaratabilir. Ancak endişelenmeyin, havayollarının teknik çalışanları bu konuda oldukça deneyimli ve bilgili oldukları için böylesi fazlaca rastlantısal durumlarda işlerini başarıyla yaparlar.

Küçük boyutlu kuşlar, uçak motorlarına girdiklerinde, hafif hasar verebilmektedirler. Bu tarz çarpışmalar, yolcular için büyük riskler teşkil etme konusunda havayolları için oldukça masraflı durumlardır. Büyük boyuttaki kuşlarla veya kuş sürüleriyle çarpışan uçaklar ise daha büyük bir risk altında kalabilirler. Böyle durumlarda, uçakların motorları ciddi hasar alabilir, hatta durabilir. Bu gibi acil durumlar için de tabii ki belirlenmiş prosedürler takip edilerek, uçak en yakındaki havalimanına güvenle indirilir.

Kuş çarpması ile ilgili en çok bilinen olaylardan birisi, Hudson Nehri’ne zorunlu iniş yapmak zorunda kalan uçaktır. Bu olay havacılık tarihinde önemli bir yere sahip olup, Sully isimli filme de konu olmuştur.

• Film: Sully

Bir kuş çarpması vakası bir uçağın motorunu devre dışı bırakabilir dedik. Ancak pilotlar hala tek bir motorla uçak uçurabilirler. Uçaklar en kötü senaryolar da tek motorla uçabilme kabiliyetine göre tasarlanırlar. Neticede, kuş çarpmasından kaynaklı bir uçak kazası olasılığı düşüktür. İşin aslı, uçak motorları dış tehlikelere karşı çok sağlam olacak şekilde üretilir. Aslında çoğu, tek bir motorla okyanusun yarısını geçecek şekilde sertifikalandırılmıştır. Bununla birlikte, bir kuş çarptığında sadece risk altındaki motorlar değildir. Kokpit pencereleri de vurulabilir. Ancak, kokpit camları da genellikle fırtınaya hatta doluya dayanacak şekilde tasarlanmış üç katmanlı lamine akrilik camdan yapılmıştır. Bu nedenle hafifçik bir kuş hiç sorun değildir.

Yine bir başka araştırma göre 1990-2015 yılları arasında 25 yıllık çeyrek asırlık dönemde Amerika uçaklarında 160894 kuş saldırısı yaşanmıştır. Bu saldırıların yalnızca 40’ı kaza ile sonuçlanmıştır, bu da oran olarak %0,025 gibi bir rakam eder. Kesinlikle – “ee kaza oluyormuş işte” diye düşünmeyin. Kara trafiğinde ne kadar fazla kaza olduğuna dair oranları bir inceleyin deriz…

Kuş sürüsüne dair yapılan araştırmalar Temmuz-Ekim ayları arasında daha fazla kuş saldırısı olduğunu göstermektedir. Hatta pek çok kuş çarpmasının her yıl yarısından fazlası bu aylarda meydana gelir. Çoğu kuş çarpması kalkış veya iniş sırasında gerçekleşir. Çünkü kuşlar çok yükseğe uçamaz. 2006 yılında yapılan bir araştırmada, kuş çarpmalarının dörtte üçünün, uçağın kalkışının ilk aşamalarında veya inişin son aşamalarında 150 metrenin altında meydana geldiğini bildirildi. Bu aşamalarda uçağın hızı oldukça yüksek ve iniş takımı açık olduğu için hızlı kaçınma manevraları yapması zordur. Bu yüzden çarpmadan geçeyim gibi bir senaryo kesinlikle olamaz.

Bazı durumlarda, pilotlar kuşlara çarptığını bile fark etmiyorlar. Bir kaptan kuş çarpması ile ilgili bir anısını şöyle anlatıyor – “Bir ses duydum ancak kabine düşen bir bavul gibi bir şey olduğunu düşündüm, o sırada Kuzey Dakota’daki Bismarck’ta bir kar fırtınasının ortasında inişe hazırlanıyorduk. İniş yaptık ve sonrasında uçağın radomunu inceledik, kan ve kuş tüyleriyle kaplıydı”. Hatta şöyle devam ediyor “Motordan bir kuş aldım ve koklayana kadar hiç anlamadım.”