VOR Nedir?
VOR, VHF Omni-directional Radio Range’in baş harflerinden oluşur. Yaygın olarak kullanılan orta ve kısa mesafe radyo seyrüseferi yardımcısıdır. Uçağın yer istasyonuna göre hangi manyetik radyal üzerinde olduğunu gösterir. Bir VOR istasyonundan başka bir VOR istasyonuna olan uçuşta hava koordinatları üstünde, pilotlara manyetik kuzeye göre açı bilgisi sağlar. Aviyonik sistemler sınıfında yer alan VOR, havayollarının başlangıç, bitiş ve merkez hatlarının belirlenmesi, istasyonlar arası radyal takip edilmesi, bekleme paterninin muhafaza edilmesi ve aletle iniş yapması amaçları ile kullanılır. DME (VOR/DME) ile birlikte kullanıldığında istasyona olan mesafeyi belirtir.
1940’larda ABD’de ortaya çıkan VOR, 1960’larda ICAO tarafından kabul edilmiştir. VOR öncesi ADF/NDB ikilisi kullanılmıştır. Ancak bu sistem sinyal vericilerinde gece etkisi, dağ yansımaları ve elektrik fırtınalarından etkilenmesi sebebi ile tüm hava şartlarında ve gece koşullarında emniyetli uçuşu sağlayabilen VOR daha çok tercih edilen bir seyrüsefer yardımcısı olmuştur.
VOR yayınları VHF frekans bandında 108 – 118Mhz arasındadır. Fakat, bu bandın 108 – 112Mhz’lik aralığı localizer yayınları için tahsis edilmekte olduğundan, genellikle VOR için kullanılmaz. VOR sisteminin kullanılabilmesi için uçaklarda VHF-COM ve VHF-NAV cihazlarına gereksinim vardır. Sadece VOR ile ya da VOR/DME ve VOR/ADF ikilileri ile bir uçağın Dünya üstündeki konumu yaklaşık olarak hesaplanabilir. VOR cihazı, 30 Hz frekansındaki “referans” ve “değişken” sinyal olarak adlandırılan iki radyo sinyalinin faz farkına dayanarak çalışır. Uçakta bulunan VOR anteni buradaki faz farkını hesaplar ve VOR göstergesine yansıtır.
VOR istasyonu 1° derecelik aralıklarla 360 tane “Radyal” olarak adlandırılan doğrusal hat üretir. Radyal, VOR istasyonuna göre konumu gösterir.
Aynı zamanda her VOR vericisi tanıtımını mors kodu ile yayınlar. Mors kodu 3 harften oluşur. Günümüzün modern uçakların hemen hepsinde VOR göstergesi bulunur. Bu gösterge uçağın VOR istasyonuna göre olan bilgilerini gösterir. Bu bilgiler doğru olarak değerlendirildiğinde uçuş başınızın VOR istasyonuna göre olan farklılığı hemen fark edilebilir.
ILS hassas yaklaşmasında da süzülüş hattı ibresi orta noktanın aşağısındaysa yaklaşmanın yüksek yapıldığı, yukarısındaysa alçak yapıldığını gösterir. Örnek ile gösterilecek olursa;
Burada uçak piste süzülüş hattının altında yaklaşır. Böyle bir durumda yatay ibre göstergenin orta noktasına gelene dek alçalma durdurulur.
Burada ise uçak piste süzülüş hattının üstünde yaklaşır. Böyle bir durumda yatay ibre göstergenin orta noktasına gelene dek uçağın hızı azaltılır.
Uçak piste süzülüş hattında alçalır.
Uçak piste meydanın sağından alçalır. Böyle bir durumda dikey ibre göstergenin orta noktasına gelene dek uçağa sola dönüş kumandası verilir.
Uçak piste meydanın solundan alçalır. Böyle bir durumda dikey ibre göstergenin orta noktasına gelene dek uçağa sağa dönüş kumandası verilir.
Uçak meydana doğru rota ve süzülüş hattında yaklaşır.
