Uçaklarda Acil Kaçış Botları (Slide) Nedir ve Nasıl Çalışır?

2005 yılında, Air France Havayollarına ait AF358 numaralı A340 tipi uçak Toronto’ya inişinde pistin bitiminden iki yüz metre sonra durabildi. Uçak çukur alandaki ağaçlara çarptı. Hemen ardından kaptan pilot tahliye emrini verdi. Uçağın orta ve arka gövdesi çok ağır hasar görmüştü, 10 ton yakıtın bulunduğu kanatlar ise tamamen parçalanmıştı. Biraz olsun geç kalmak uçağın 309 yolcusuyla birlikte cayır cayır yanması anlamına geliyordu.

Ancak uçaktaki 309 kişinin tamamı hayati tehlike yaratan bir yaralanma olmadan kaçabildi. Nasıl mı? Acil durum müdahale ekipleri, uçağın alevler içinde patlamasından 52 saniye sonra vardığında, yolcuların çoğu tahliye slideları ile çoktan inmişti.

Peki, nedir bu slidelar ve nasıl çalışırlar?

Slide, uçaklarda acil bir durumda uçağı çabuk ve en kısa şekilde terketmek için bir kaç saniye içinde devreye girip şişerek yolcuların tahliyesini sağlayan bir araçtır. Belki kabin ekiplerinin anonsunda duymuşsunuzdur… Uçakta kapıların kapatılması sonrası kabin amiri – “Cabin crews slides armed and cross check” diye bir anons geçer. Yani, burada kabin amiri kapıları ARMED pozisyona getirdiğini belirtir. İngilizce bir kelime olan ARMED, otomatik devreye girmek anlamındadır. Tahliye sırasında kapılar ARMED durumunda açılır ise, slide sistemi otomatik olarak aktif olur, slidelar şişer ve üzerinden kayılacak durumda bir kaydırak halini alır. Anlayacağınız, slidelar birer şişme kaydıraklardır ve kabin ekibi tarafından acil durumlarda otomatik devreye girmesi için kontrolü sağlanır.

Uçaklarda acil durumun ne zaman yaşanacağı bilinemediğinden kural gereği slide sistemi her zaman otomatik açılma pozisyonu olan ARMED pozisyonunda tutulur. DISARMED pozisyonunda, uçak kapıları açıldığı an bu kaydıraklar otomatik olarak şişmez.

Bildiğiniz üzere uçak kapıları yerden fazlasıyla yüksektedir. Acil bir durumda, merdiven beklemek ya da körüğe yanaşmak zaman kaybettirecektir. Hele ki bir de yangın çıkarsa, her saniye daha fazla hayati önem taşır. Bu yüzden yolcuları tahliye etmek için bir araç gerekir. Çünkü bu yüksek kapılardan yolcuların atlaması ciddi derecede yaralanma ve hatta ölümlere yol açabilir. Ayrıca tahliye durumlarında zamanla yarışılır. Pilotlar uçağı durdurdukları yerde yolcuların 90 saniye içinde uçağı terk etmesini isterler ve “TAHLİYE, TAHLİYE” ya da ingilizce “EVACUATE, EVACUATE” diyerek ikaz anonsu geçerler.

Slidelar uçağın tüm ana kapılarının altında bir gizli bölmede bulunur. Slide kaydırağını şişiren basınçlı bir gaz tüpü vardır. Bu tüpteki gaz nitrojen ya da karbondioksit karışımı bir gazdan oluşur. Slide kaydırağı malzemesi ise poliüretan ve naylon karışımı bir malzemeden oluşur, üzeri ise alüminyum boya ile kaplanmıştır. Kısacası, oldukça sağlam ve pratik yapıda olan slidelar 4 ile 6 saniye içinde şişerek en az 90 saniye yangına dayanabilir.

Kaynak:

• airspacemag.com
• en.wikipedia.org
• globalnews.ca
• Menderes Çakıcı – Havada Kalan Sorular