Pan-Pan Pan-Pan Pan-Pan, Nedir bu Pan-Pan?
Pan-Pan telsiz lügatinde ‘ivedilik’ yani İngilizcesi ‘urgency’ anlamına gelir. Uçakta acil bir durum olduğunu belirtmek için kullanılan uluslararası acil durum sinyalidir.
Ancak ‘Mayday Mayday’ kadar aciliyet belirtmez. Pan-Pan, Mayday tehlike sinyalinin bir alt kademesindeki çağrı uyarısıdır. Mayday, hayati bir tehlike olduğu anlamına gelirken, Pan-Pan kimsenin hayati tehlikesi olmadığında veya uçak için acil bir tehlike olmadığında kullanılır.
Pan-Pan, başarısızlık veya bozulma anlamına gelen Fransızca “panne” kelimesinden türetilmiştir. “Pay Attention Now” (“Şimdi Dikkat Et”) ve “Possible Assistance Need” (“Olası Yardım Gereği”) ifadelerinin ilk harfleri olan “PAN” olarak radyo iletişimde kullanılmaktadır. Denizcilik ve havacılık radyo iletişim kurslarında da ‘Mayday’ ve ‘Pan-Pan’ arasındaki önemli farkı anlatmak için bu cümleler anımsatıcı olarak kullanılır.
Pan-Pan genellikle bir tür mekanik arızayı işaret eder. Yakın gelecekte olası bir acil durumu belirtmek için havacılık radyolarında kullanılır. Aslında, uçuş sırasında hava trafik kontrolünü tehlikeli durumlarla ilgili bilgilendirmek için bir çağrı hiyerarşisi vardır. Pan-Pan, düşük yakıt, yangın olasılığı veya henüz ortaya çıkmamış ancak yakın zamanda olacak diğer acil durumlar gibi yakın bir tehlike olduğunda kullanılır. Ancak, uçakta korsanlar varsa, yangın çıktıysa, motorlar bir anda gayrı faal olursa veya acil yardım gerektiren ciddi bir tehlike varsa, pilot üç kez “Mayday” demelidir.
Havacılıkta ‘Pan-Pan’in kullanımını gerektiren durumlara örnek olarak şunlar verilebilir:
- Seyrüsefer güçlükleri (konumundan emin olmama vs.)
- Acil tıbbî ihtiyacı olan bir yolcu çıkması
- Anormal biçimde sarsıntılı çalışan motor, elektrik arızası vb. arızalar
- Hava koşullarının kötüye gitmesi
- Acil yardıma ihtiyaç duyan bir gemi veya uçak görülmesi
Frekans üzerinden uygun çağrıları yaptıktan sonra pilot, hava trafik kontrolüne veya herhangi bir dinleyiciye şu bilgileri bildirmelidir:
- Uçağın adı
- Uçaktaki kişi sayısı
- Konumu
- Acil durumun niteliği
- Ne tür yardımın gerekli olduğu
Pan-Pan muhtemelen yakın zamanda meydana gelecek olan acil bir durum için kullanıldığından, pilotun tüm bilgileri duyurması için yeterli sürenin mevcut olması gerekir.
Hangi durumlarda Mayday hangi durumlarda Pan-Pan kullanılacağı net olmasına rağmen bu çağrılar arasında anlam karışıklığı yaşanmaktadır. Hatta tarihte, Pan-Pan ve Mayday çağrılarının anlamındaki karışıklık nedeniyle bazı kazalar da meydana gelmiştir. Bunlardan en çok bilineni ise Avianca Flight 52’nin kazası örnek olarak gösterilebilir.
Şimdi Avianca’nın Pan-Pan hikayesine bakalım…
1990 yılında Avianca Havayollarına ait Boeing 707 Bogota’dan New York’a doğru yola çıkmıştı. O gün New York’ta sisli bir hava vardı, tabii bu büyük meydanda her zaman ki gibi bir yoğun trafik de vardı. Bu yüzden uçağın inişi gecikmişti. Seferinin sonlarına yaklaşırken kule ile iletişimde olan kişi ikinci pilottu. Neden biliyor musunuz? Çünkü üzücüdür ki kaptan İngilizce konuşamıyordu!!! İkinci pilot kuleye Pan-Pan çağrısı yaparak yakıtın azaldığını iletmiş ve kuleden öncelik yani “priority” istemişti. Herhangi bir “Mayday” çağrısı yapmamıştı, ancak bu şimdilik yeterli bir uyarıydı. Ancak Pan-Pan çağrısıyla yapılan “priority” talebi, kontrolörleri durumun yeterince acil olduğuna ikna etmemişti. Aslında durum tamamen her iki tarafın öngördüğü acil durum algılarının farklı olmasından kaynaklanıyordu.
Nihayetinde ne oldu biliyor musunuz? Yakıtsız kalan uçak düştü. Sonucunda yetmişin üstünde insanın hayatını kaybetmesine sebep oldu. Durumun aciliyeti kuleye Mayday çağrısıyla doğru iletilecek olsaydı, büyük olasılıkla bu kaza yaşanmayacaktı.
Bu kaza, belki çok da önemsenmeyen küçük bilgilerin veya bazı detayların ne kadar büyük sonuçlara sebebiyet verebileceğini anlatan en trajik bir hikaye olarak tarihin kanlı sayfalarına geçmiştir.
Kaynak:
- paramountbusinessjets.com
- sosyalarastirmalar.com
