Uçaklar Tartılır mı?
Gördüğünüz devasa uçakların ne kadar ağır olduğunu tahmin etmek aslında çok da kolay değil. Uçağa binerken koca gövdeyi görüp aklınızdan şöyle birkaç rakam geçiriyorsunuz ama bir türlü emin olamıyorsunuz değil mi? Size dünyanın en ağır uçaklarının tonlarca kilolarını söylesek bu sefer de bunu nasıl hesapladığımızı merak edersiniz herhalde. Basküle çıkarmak gibi düşünün, uçaklar da bizden çok farklı değiller. O halde gelin uçaklar nasıl tartılır birlikte bakalım…
Ağırlık ve denge mühendisleri bu konudan sorumludur. Bir tartımın ne zaman başlayacağını planlanması ve nelerin hesaba katılması gibi detaylar bu mühendislerin görev alanına girer. Bir uçağın tartımına hazırlık, bir dizi faktörden etkilenir. Bu yüzden bir tartımın ne zaman başlayacağını planlamak zordur.
Yeni imal edilen uçaklar üretici firmalar tarafından tartılması nedeniyle, yeniden tartılmaya gerek olmadan işletmeye alınabilir. Ancak ağırlık ve denge kayıtları, uçakta daha sonra yapılmış olan değişiklikler ve modifikasyonlara göre düzeltilmiş olmalıdır. Genel olarak her dört yılda bir, bir uçağın ağırlığına ve ağırlık merkezine ilişkin verilerin güncel olması gerekmektedir. Bir uçak son dört yıl içinde tartılmamışsa, hizmetine izin verilmez. Çünkü emniyetli değildir. Ayrıca, uçağın maksimum verimlilikle uçmasını ve mümkün olduğunca az yakıt tüketmesini sağlamak için doğru ağırlık ve ağırlık merkezi bilgilerinin kullanılması gerektiğinden verilerin güncel olması gerekir.
Bir uçağın boş ağırlığı demek, uçağın içeriği olmaması demektir. Uçaktaki her bir nesne ayrı olarak tartılır. Perdeler, minderler, halı, güvenlik kartları, uçak içi dergiler, yemek arabaları, hatta tuvalet kâğıdının bile ağırlığı bellidir. İçerik listesindeki her öğenin ağırlığı veritabanlarında tutulur. Örneğin bir güvenlik kartı 0,018 kilogram gelirken ve bir uçak içi dergi 0,306 kilogram ağırlığındadır. Uçak içi ya da inflight diye geçen mühendisler genellikle her ay yeni sayının ağırlığını bildirirler. Yani olabildiğince milim paylarla ölçülen hassas bir iştir.
Her uçağın kendine özgü bir ağırlığı ve ağırlık merkezi vardır. Uçağı tartarken bir tartım platformu kullanılır. Bu tartım için, uçak bir çekici tarafından o an belirlenmiş özel platformlara çekilir. Her tekerleğin kendi terazi seti vardır. Tüm platformlarda ölçülen ağırlıklar birleştirilerek toplam ağırlık hesaplanır. Bu noktada uçağın tam olarak yatay durması gerçekten önemlidir. Bunu sağlamak için, uçağın kuyruk kısmında mekanik bir hat kullanarak sabitlenmeye çalışılır.
Burada aklınıza belki şu soru takılmıştır – “Havadayken bir uçağın ne kadar ağır olduğunu nasıl bilebiliriz ya da her bir yolcunun ağırlığını nasıl hesaplayabiliriz?” Tabii ki, tüm yolcuların toplam ağırlığının ne olduğu bilinemez. Ancak kargo uçaklarında Load Masterlar yük ağırlıklarını bilebilir. Yolcu uçakları için bu durum biraz daha karmaşıktır. Örneğin, Avrupalı bir kadın ortalama 72 kilo ağırlığında gelirken ortalama bir Çinli kadın genellikle daha zayıf bir yapıya sahiptir ve bu nedenle biraz daha az ağırlığa sahip olduğu tahmin edilmektedir. Aynı şey bagajlar için de geçerlidir. Ağırlığın olabildiğince kesin bir şekilde belirlenebilmesi için kadın, erkek, çocuk, bebek için ayrı ayrı belirlenmiş standart bir kilogram hesabı konulur ve bu katı kurala operasyon sırasında kesinlikle uyulur.
