TAF Nedir ve Nasıl Okunur?

TAF, bir meydana ilişkin meteorolojik tahmin raporudur. Açılımı “Terminal Aerodrome Forecast” olarak geçer. TAF’lar Meteoroloji Ofisleri tarafından hazırlanır ve yayınlanır. Meydana ilişkin meteorolojik tahminleri veren TAF raporları, belli bir periyotta bir havaalanında gerçekleşmesi beklenen meteorolojik şartların sembolik kısaltmalarla oluşan ifadesidir. TAF

• Yer Rüzgârı
• Görüş Mesafesi
• Hava Durumu
• Bulut Bilgileri

İçerir ve bunlara ilişkin beklenen önemli değişiklikleri verir. Meteoroloji Ofisleri, tahminlerinin daimi takibi ve kontrolünü sağlayarak, gerektiğinde düzeltme yapıp “TAF AMD”  olarak tekrar yayınlarlar. Kısa periyotlu TAF’lar için FC, uzun periyotlu TAF’lar için FT kısaltmaları kullanılır.

Bir TAF örneğiyle nasıl okunduğuna ilişkin açıklama yapalım…

LTFM 250440Z 2506/2612 33006KT 9999 SCT022 BKN080 BECMG 2506/2509 02016KT PROB30 TEMPO 2510/2514 -SHRA FEW018TCU BKN022 PROB40 2519/2522 2800 -SHRA BR FEW018TCU BKN022 BECMG 2522/2601 06006KT SCT016 BKN018 BECMG 2605/2608 04020KT =

1. ALAN KODU LTFM

Bu bölümde meydanın ICAO kodu bulunur. LTFM İstanbul Havalimanı’dır.

2. TARIH VE ZAMAN GRUBU 250440Z

Bu bölümde tarih ve zaman verilir. Bu örnekte tarih ayın 25’i ve saat  04:40Z yani UTC‘dir.

3. ZAMAN ARALIĞI 2506/2612

Bu bölümde tahmin aralığı verilir. Bu TAF ayın 25’i saat 06:00’dan, ayın 26’sı saat 12:00’ye kadar geçerlidir. Toplamda 30 saatlik bir TAF tahmini yapılmıştır. Normalde de kural olarak tahmin aralığı minimum 6 saat, maksimum 30 saat olmalıdır.

Örneğin, 0512/0612 yeni formatla gösterim şeklidir. Ayın 5’i 12:00’den, ayın 6’sı 12:00’ye geçerli diye okunur. Eski formatla gösterim şekli 051218 bu şekildedir. Ayın 5’i 12:00’den ayın 6’sı 18:00’e kadar geçerli diye okunur. TAF maksimum aralığı 30 saate kadar çıkınca karışıklıkları önlemek amacıyla günlerin gösterildiği yeni format şuan LTFM için yayınladığımız örnekteki şekline geçilmiştir.

4. YER RUZGARI 33006KT

İlk 3 rakam rüzgârın yönünü derece cinsinden belirtir. Bu örnekte, rüzgâr 330 dereceden eser. Eğer ilk 3 rakam 000 olsaydı rüzgâr sakin demektir. İlk 3 rakamda VRB yazsaydı İngilizcesi “Variable” olan rüzgâr değişik yönlerden esmekte anlamına gelirdi. Sonraki iki rakam (06) rüzgâr hızını gösterir. 330 dereceden 6 knot hızı ile rüzgar esiyor anlamına gelir.

5. HAKIM GORUS 9999

Metre cinsinden görüşü ifade eder. TAF raporuna göre şuan 9999 yani 10 km ve daha fazla görüş vardır. Ayrıca CAVOK (Ceiling And Visibility OK) olarak da yazılabilirdi. Bu da hâkim rüyet en az 10 km demektir.

6. BULUT BILGILERI SCT022 BKN080

Burada bulut kapalılığı ve irtifası verilir. İlk üç harf bulut kapalılığını gösterir.

• FEW (Few) az bulutlu açık (1/8 – 2/8)
• SCT (Scattered) parçalı bulutlu açık (3/8 – 4/8)
• BKN (Broken) çok bulutlu kapalı (5/8, 6/8, 7/8),
• OVC (Overcast) tam kapalı (8/8)

Anlamına gelir. Burada X/8’den kasıt, gökyüzü 8 parçaya ayrılmıştır ve bunun 8’de ne kadarlık bir kesimin bulutla kaplı olduğu gösterilir. Örneğin Scattered bulutlar gökyüzünü 8’de 3 ya da 4 oranda kaplamaktadır.

VV (Vertical Visibility) feet cinsinden dikine görüşü temsil eder. Bulut kapalılığından sonra gelen üç rakam ise bulut yüksekliğini feet cinsinden gösterir. 001 = 100ft gibi. Örnek üzerinden yürürsek SCT022, 2200 feet’te Scattered bulutlarının hakim olduğunu, BKN080 ise 8000 feet’te Broken bulutlarının hakim olduğunu gösterir. BKN yanında CB ibaresi var ise bulutun Cumulonimbus bulutu olduğunu, TCU var ise Towering Cumulus olduğu anlamına gelir.

7. YENI PERIYOT BECMG 2506/2509 02016KT PROB30 TEMPO 2510/2514 -SHRA FEW018TCU BKN022 PROB40 2519/2522 2800 -SHRA BR FEW018TCU BKN022 BECMG 2522/2601 06006KT SCT016 BKN018 BECMG 2605/2608 04020KT

BECMG: Becoming, kademeli değişen şartları belirtmek için kullanılır. Kalıcı değişikliklerdir, yüksek oranlı tahminlerdir. BECMG kullanıldığında burada verilen durum, tahminin devamında aksi belirtilmedikçe geçerli kabul edilir. Değişen kademeli değişim aralığı maksimum 2 saat olarak verilmelidir.

Şimdi burada BECMG, TEMPO ve PROB30/40’ları detaylı şekilde daha güzel örneklerle açıklayarak anlaşılmasını kolaylaştıralım…

BECMG: Becoming Condition

LTBJ 241815Z 2418/2524 VRB02KT 3000 OVC15 BECMG 2509/2511 4500

BECMG’te kötüleşen şartlar varsa, emniyet payı bırakmak amaçlı verilen saatin 1 saat öncesi ve 1 saat sonrası da aynı kötüleşen şartlara dâhil edilerek değerlendirilir. Bu bir ICAO kuralıdır. Burada BECMG’de verilen değer bir iyileşme ve verilen aralık değerinin bitimi baz alınacaktır. Ancak yine -+1 kuralı ile. Bu örnekte ayın 25’i saat 12:00’den (+01:00) sonra görüşün 4500 metreye yükseleceği tahmin edilmektedir. Burada en kötü senaryoyu göz önüne alarak emniyet payı bırakmak esastır.

Eğer BECMG’de verilen değer bir kötüleşmeyse, verilen aralık değerinin başlangıcı baz alınacaktır. Kötüleşme olduğunda verilen aralık değerinin başlangıcından -1 saat çıkarılacaktır.

LTBA 241815Z 2418/2524 VRB02KT 3000 OVC15 BECMG 2509/2511 500

Ayın 25’i saat 08:00’den itibaren görüş 500 metre olacağı tahmin edilmektedir.

TEMPO: Temporary Condition

TEMPO periyotları 4 saatten az zaman aralığını kapsamalıdır. Bahsedilen değişiklik kapsadığı zaman aralığının yarısı içinde gerçekleşmelidir. Ancak TEMPO’da ki bu yarı zaman hangi aralıkta gerçekleştiği bilinemiyor. Örneğin,

TEMPO 0513/0516 3000

Ayın 5’i 13:00 ve 16:00 saatleri arasında görüş 3000 metre olacak. Ancak bu görüş 13:00-14:30 arasında da olabilir, 14:30-16:00 arasında da olabilir. 3 saatlik TEMPO periyodunda 1,5 saat gerçekleşecek olan bu geçici durum 16:00’dan sonra biter. Kendisinden önce geçerli olan durum neyse ona dönülür. Başka bir örnekle devam edelim…

LTBJ 241815Z 2418/2524 VRB02KT 9999 OVC15 TEMPO 2509/2513 3000

Bu örnekte tahmin aralığı Ayın 24’ü 18:00’den ayın 25’i 24:00’e kadar verilmiş ve bu aralıkta her yönden 2 knot rüzgar hızı olacağı, görüşün ise 10 km üzeri olacağı tahmin edilmektedir. Ayın 25’i 9:00 ile 13:00 saatlerinde ise geçici değişiklik tahmini verilmiştir. Buna göre bu saat aralığında görüşün 3000 metreye düşeceği tahmin ediliyor. TEMPO’da da kötüleşen şartlar varsa, emniyet payı bırakmak amaçlı verilen saatin 1 saat öncesi ve 1 saat sonrası aynı kötüleşen şartlara dâhil edilerek değerlendirilir. Görüşün 3000 metreye düştüğü aralık 08:00-14:00 olarak değerlendirilir. Eğer normal duruma göre, TEMPO’da verilen değerler iyileşseydi (görüş artsaydı, bulutluluk azalsaydı vb) iyileşme dikkate alınmayacak kötü duruma göre değerlendirme yapılacaktı. Çünkü yine dediğimiz gibi havacılıkta her zaman olabilecek en kötü senaryoya göre hareket etmek gerekecektir. Örneğin;

LTBJ 241815Z 2418/2524 VRB02KT 3000 OVC15 TEMPO 2509/2513 9999

Bu örnekte, görüş tahmininin tüm periyot boyunca 3000 metre kabul edilir.

PROB30/40: Probability %30 / %40

TEMPO’da verilen durumun gerçekleşme ihtimali için >%50 demiştik. Eğer ihtimal bunun da altına düşerse %40 ve %30 için olan durum PROB’lar ile bildirilir. PROB’da verilen durum bir iyileşmeyse tıpkı TEMPO’da ki gibi dikkate alınmaz. PROB’da verilen durum bir kötüleşme ise dikkate alınır, ancak olasılığı TEMPO’dan bile az olacağından ciddi bir risk teşkil etmez.

LTBJ 241815Z 2418/2524 VRB02KT 3000 OVC15 PROB40 2509/2513 500

Görüş 08:00’de yüzde 40 ihtimalle 500 metreye düşecek ve bu durum 14:00’e kadar sürecek. PROB30 olsaydı bu durum %30 ihtimalle olacaktı.