FOD Nedir?

FOD İngilizce’si “Foreign Object Damage” teriminin baş harflerinden alan “Yabancı Madde Hasarı ya da Döküntüsü”dür.

Yabancı madde hasarı; uçak, yer destek teçhizatı ve uçak motorları için her zaman tehdit oluşturabilecek yabancı maddelerin neden olduğu bir problemdir. FOD, trafik alanlarında bırakıldığında ekipman ve bireylerin güvenliği için risk oluşturan her türlü malzemeden oluşur ve  havacılık, askeri, depolama, nakliye, imalat gibi çok sayıda sektörde kullanılan bir terimdir. FOD kaldırma, güvenliği sürdürmenin hayati bir parçasıdır ve kalite kontrolü iyileştirir.

FOD; hem yabancı maddelerin uçaklara verdiği zarar, hem de yabancı maddelerin kendisi şeklinde açıklanan ve havacılık sektöründe çok sık kullanılan bir kısaltmadır. Uçak motorları tarafından uçuş hatlarında, apronlarda, uçuş pistlerinde uçak motorunun içine çekilmesi, motor parçalarının içine girince sistemlerin tamamen arızalanmasına veya devam eden uçuşun emniyetsiz olmasına sebep olmaktadır.

Peki, FOD’ler neler olabilir? FOD, uçuş hattında uygunsuz bulunan pet şişeler, kâğıt parçaları, metal parçalar, meşrubat kutuları, ekipman parçaları, canlı veya cansız hayvanlar, uçuş hattı kaplama parçaları, takozlar, uyarı levhaları, vida, lastik parçaları, taş, toprak, moloz, ot, emniyet teli, kalem, şapka, gözlük, branda, ambalaj, bagaj etiketleri yabancı madde olarak kabul edilen pek çok şeyi kapsar.

FOD’ler nasıl hasar verebilir derseniz bunu bir örnekle anlatabiliriz… Örneğin, bir havayolu onarım teknisyeni bir uçağın tekerleğine yanlışlıkla bir alet bırakır. Uçak kalkış için hareket ettiğinde, alet lastikten düşecek ve üzerinden geçecektir. Aletin keskin kenarları varsa, bu lastiği delebilir. Başlangıçta, delik küçük bile olsa, kalkıştan sonra lastik hava kaybetmeye devam edebilir. Uçak varış noktasına indiğinde ise, lastik piste çarptığında patlayabilir. En iyi senaryoda bile pilot potansiyel olarak uçağın kontrolünü kaybedebilir ve bu da uçağın pistte ters dönmesine veya kaymasına veya da çarpmasına neden olabilir. Gördüğünüz gibi, küçük bir dalgınlık yani pistteki bir FOD durumu tahmin edilemez boyutlarda hasara yol açabilir. Kısacası, FOD hem uçak hem de uçaktaki pilot, mürettebat ve yolcular için ciddi riskler oluşturabilir.

Peki, FOD nasıl tespit edilir? FOD, farklı yöntem ve teknikler kullanılarak tespit edilebilir. Daha yeni FOD algılama türü, FOD varlığını taramak için kamera, radar ve kızılötesi teknolojilerin kullanılmasıdır. Bu sistemler, FOD parçalarının tespit edilmesine yardımcı olabilir. FOD’yi tespit etmek için kullanılan başka bir yöntem de süpürücüler kullanmaktır. Süpürücüler, FOD’yi yerden alır ve kolay imha için farklı alanlara toplar. Piyasada birkaç farklı türde süpürücü vardır ve her biri çeşitli FOD türlerini toplayabilir.

Kaynak:

• aerosweep.com
• tr.wikipedia.org